PP 2019: Serhij Żadan – trzy wiersze

Oto trzy wiersze Serhija Żadana w tłumaczeniu Bohdana Zadury. Na spotkanie z ukraińskim poetą i prozaikiem zapraszamy 15 maja 2019 roku, drugiego dnia festiwalu Poznań Poetów 2019.

 

***

Jesteście gotowi?

 

Dusze leśnych ptaków spotykają się w powietrzu.

Czas wsłuchać się w noc, dotknąć niewidzialnych skrzydeł.

Gotowi jesteście  zejść na północną platformę

i podchwycić tę dawną melodię?

Grafit w dziecięcych rękach wyznacza linię oddechu,

linię, której nie przekroczy ogień.

Być razem, trzymać się światła,

trzymać się razem pośród skrzydeł,

które o coś w tym powietrzu się opierały,

coś wybierały z niego, opróżniały,

przecinały światło w kartonowych pudełkach wiosny.

 

Jesteście gotowi

czytać na głos tak namiętnie,

jakbyście całowali się z własnym oddechem,

jakbyście oświadczali się tlenowi własnego kraju?

Gotowi jesteście mówić tak, jakby właśnie od waszych słów

zależała przyszłość cywilizacji?

Gotowi mówić o wieczorze tak,

jak mówi się o śmierci w sali operacyjnej?

 

Balansować na granicy radości z węgla,

wykraczać poza wyznaczony krąg na szpitalnianym

podwórku. Jesteście gotowi?

Łapać za skrzydło, wyrwane z prześcieradeł

poranka. Jesteście gotowi?

Wkładać palce w rany mrożonych wołowych tusz,

czuć bicie serca miasta na wieczornych skrzyżowaniach?

 

Śpiew, którym zalewają gipsowe formy głosu.

Śpiew, który wypełnia skrzynki pocztowe płuc

korespondencją wiatru.

Śpiew, który łamie bochenek języka,

karmiąc ranek żytnim posmakiem hymnu.

 

Wszyscy, którzy okazali się dość silni, by sprzeciwić się ciemności,

wszyscy, którzy stali pod sztandarem śpiewu o północy –

tak wydychamy naszą wolność,

tytoniowym dymem w przejrzyste sklepienie poranka,

tak pojawiają się twarze zapaleń

na witrażach płuc.

Tak ośpiewujemy poległych w złotym piasku zachodu słońca.

Dźwięk — i nic więcej.

Radość i długi trwały wieczór, jak głos,

jak oddychanie

zabite przez śpiew i pocałunki.

 

***

Za dużo polityki, we wszystkim — za dużo polityki.

Życie nie potrzebuje takiej ilości naszych poprawek.

Poeci wpychają politykę w życie

jak pięść w rękawicę bokserską.

Podczas gdy delikatni czytelnicy narzekają:

znowu polityka, oni znowu o niej piszą.

 

We wszystkim za dużo jest polityki — narzekają czytelnicy –

lepiej porozmawiajmy o niebie nad miastem.

Takie piękne wysokie jest niebo tego roku.

Porozmawiajmy o tym, jak ono

odbija się w oku kobiety.

 

Dobrze — porozmawiajmy o niebie w oku kobiety.

Martwe kobiece oko,  w którym o poranku

odbijają się przelatujące ptaki,

a w nocy odbijają się północne gwiazdozbiory.

Czerwone od gorącego zachodu słońca,

tęczowe od porannych deszczów,

oko, które patrzy z perspektywy śmierci –

porozmawiajmy o nim.

 

Albo porozmawiajmy o przyszłości.

W przyszłości będzie wysokie piękne niebo.

Nasze dzieci będą silniejsze od nas.

Dlaczego poeci nie mówią o zapiekłej

dziecięcej beztrosce?

 

Tak przecież jest  – nasze dzieci dobrze znają cenę obywatelskości,

dzieci, które wybierając między zaufaniem a bezpieczeństwem,

od teraz zawsze będą wybierały suchą piwnicę przeciwlotniczego schronu.

Czemu z nimi nie rozmawiają poeci?

Czemu poetom lepiej wychodzi rozmowa o trupach?

Czemu im tak dobrze wychodzi usprawiedliwianie

bezradności dorosłych?

 

Porozmawiajmy przynajmniej z tymi, którzy przeżyli.

Jeżeli już się nam nie udało dogadać z umarłymi.

Jeśli nie udało się podyskutować z powieszonymi i uduszonymi.

 

Jak można mówić o polityce w kraju,

który rani dziąsła własnym językiem?

Najdostępniejszym manifestem jest rąbane mięso, które

wykłada się rano na targach, jak prasę.

Najbardziej przekonującymi rymami są równe i głuche

automatyczne serie, którymi dobijają

ranne zwierzęta.

 

Wszyscy byli uprzedzeni.

Wszyscy znali warunki umowy.

Wszyscy wiedzieli, że przyjdzie zapłacić niepomiernie wysoką cenę.

Mówcie teraz, że tam było za dużo polityki.

Mówcie teraz o słonecznych horyzontach.

 

Spływają ostatnie śniegi.

Dopisują się najstraszniejsze książki.

Kraj jak rzeka powraca w swoje brzegi,

pogłębia koryto,

boleśnie dorasta do swojej nawigacji.

***

Bądźmy odważni tego lata.

Bądźmy cierpliwi,

bądźmy hojni.

Bądźmy gotowi zobaczyć cień śmierci

w suchych podlotkowych postaciach

tegorocznych słoneczników.

 

Kto wspomni to lato za jakieś dziesięć lat?

Kto wspomni samotne rozpalone

słońce jego poranków?

Kto wspomni, jak tracił dech latem 18-go

od domysłów i przeczuć,

od strachu i szczęścia?

 

Wieczne polowanie na płochliwą boską zdobycz.

Wieczne przeglądanie rzecznego dna,

wieczne oddychanie trzcin.

Gonitwa tych niewesołych czasów.

Epoka łowców ptaków,

którzy trafiają

we własne pułapki.

 

Kto pierwszy zobaczy mróz na sierpniowej trawie?

Tak kochać można tylko ciebie

w tych pustych miastach,

tego surowego lata.

Czterej kapitanowie wynoszą słońce

na szpitalny cmentarz.

Zaczynają się nowe czasy,

zbiera się plony historii.

SERHIJ ŻADAN (ur. 1974)  to eminentny poeta, prozaik, tłumacz, performer, reżyser. Z wykształcenia germanista, mieszka w Charkowie, na Ukrainie postać kultowa, ceniony w innych krajach. Laureat m.in. Nagrody Literackiej Europy Środkowej Angelus za powieść „Mezopotamia” (2015). Po polsku ukazało się sporo jego książek, ostatnio „Drohobycz” (tłum. J. Podsiadło, PIW 2018) i „Internat” (tłum. Michał Petryk, Wydawnictwo Czarne 2019).

POZNAŃ POETÓW 2019: SERHIJ ŻADAN. Prowadzenie: Marta Studenna-Skrukwa, tłumaczenie: Ryszard Kupidura. Centrum Kultury ZAMEK, Sala Wielka, 15.05.2019, g. 20.15-21.30

zobacz także: „Jeden Poznań, dwa serduszka, ojojoj”
zobacz także: PP 2019: Barbara Klicka – trzy wiersze
zobacz także: PP 2019: Joanna Roszak – dwa wiersze
zobacz także: PP 2019. Ariko Kato: Jedna czy dwie półki poezji
zobacz także: PP 2019: Marcin Baran i Marcin Sendecki – wiersze