– Bohaterowie „Magicznej rany” są uwięzieni w pewnych frazach, zafałszowanych deklaracjach, które są kompletnie nie ich. I w tym wyraża się tragizm ich losów, ponieważ nie posiadając własnego języka, po prostu nie posiadają siebie i swojego życia – mówiła Dorota Masłowska na spotkaniu z czytelnikami w Poznaniu.
– Dobre wiersze się pamięta, są jak dobry seks albo świetna impreza – mówi Szczepan Kopyt, laureat Nagrody – Stypendium im. Stanisława Barańczaka, w rozmowie z Anną Solak. >>
– Mam takie książki, które regularnie czytam co kilka lat. Na przykład „Władcę Pierścieni”, kiedy mam ciężką anginę – mówi Anna Bikont. Z pisarką i reporterką, laureatką Poznańskiej Nagrody Literackiej – Nagrody im. Adama Mickiewicza, rozmawia Anna Solak. >>
Od jednego wątku do drugiego, przez ślady, ubranka, detale i rozmowy. Jak przekazać znaną historię małego Szymona z Będzina, który na ponad dwa lata traci swoją tożsamość, nie popadając przy tym w banał i tanią sensację? Jak uchwycić emocje towarzyszące gorączkowym poszukiwaniom? Odpowiedź nasuwa się sama – poprzez fabułę, jak w reportażu „Był sobie chłopczyk” Ewy Winnickiej.
Zacznijmy od pytania dość abstrakcyjnego, ale zuchwale zaczepnego: jak to właściwie z tą współczesną prozą jest? Sprawa nie jest do rozstrzygnięcia, bo i problem zarysowany raczej niefortunnie. Gdzieś pod skórą czuć jednak ciężar pytania, sądy już prawie na końcu języka, a w oddali słychać brzęk dobywanych szabelek w zantagonizowanych obozach literatury elitarnej i literatury zaangażowanej społecznie (niepotrzebne skreślić, książkę odłożyć, na spacer się udać), sporze długim i jakościowo podobnym telenoweli. >>
„Na wschód od zachodu” Wojciecha Jagielskiego to nie jest książka o świątyniach, mędrcach, osiąganiu sensu życia poprzez głębsze, bo wschodnie wierzenia, tajemnicy bytu ukrytej w dalekich, indyjskich sanktuariach.
Dziesięć lat przed ukazaniem się biografii „Lem. Życie nie z tej ziemi” Wojciech Orliński wydał książkę „Co to są sepulki? Wszystko o Lemie”, która – jak się okazało – wszystkiego jednak nie powiedziała.
Brygida Helbig w „Hilfe” oferuje nam szczerość w najlepszym literackim wydaniu, bez popadania w banał. Pokazuje, jak ostra może być zwykłość. To nie są złote myśli, ale autentyk krzyczący i domagający się empatii.
Lektura „Koronkowej roboty” Cezarego Łazarewicza – podobnie zresztą jak jego poprzednich reportaży – może prowadzić do niepokojącej refleksji. Czy ponure świadectwo historyczne można czytać jak absorbujący kryminał?
Chłodne marcowe popołudnie. Gramofon wygrywa kolejne takty „Białego albumu”, zagłuszając gwar dochodzący zza okna. Tłum studentów zbliża się z okrzykami na ustach do Uniwersytetu Warszawskiego. Nie pamiętają wojny – sami chcą być zapamiętani. Nudzą ich opowieści rodziców.
Następny utwór na płycie to „Revolution”.
O „Latach powyżej zera” Anny Cieplak mówi się jako „pokoleniowym manifeście” tych, którzy urodzili się pod koniec lat 80., w okresie transformacji.
Rozmowy przy kawie i koniaku na Grochowie, podpalony monopolowy na Stegnach, złamane serca gdzieś między Sardyńską a Maltańską, przyjaźnie w blokach z wielkiej płyty na prawym brzegu Wisły. To świat „Mikrotyków”, debiutanckiego zbioru opowiadań Pawła Sołtysa.
Tym, co uderza niemal od samego początku lektury „Jak przestałem kochać design” i „Rzeczy, których nie wyrzuciłem”, jest wyczucie detalu. W obu przypadkach mamy do czynienia z esejem, tekstem o znacznym ładunku erudycji i czułości.
„Po trochu” Weroniki Gogoli to udany debiut prozatorski, który pochodząca z Olszyn autorka określiła jako „wyraz wdzięczności za wszystko, co dała jej Ojcowizna”. Gogola czyni język bohaterem swojej powieści, jest on w „Po trochu” żywy, dynamiczny, nieprzeźroczysty i jakby dopiero poznawany.
„Duchologia polska” Olgi Drendy to ważny elementarz narodowej pamięci kulturowej, współczesna analiza tego, jak wyglądała Polska i jak żyli w niej Polacy. Autorka odkrywa rozmytą społeczną estetykę, ducha polskiego designu, narodowy gust.
Tytułowe słowa Pablopavo śpiewał po śmierci Marka Nowakowskiego. Tekst „Soboty” poprowadzony jest w taki sposób, że słuchaczom trudno nie odczuć pustki po zmarłym pisarzu: „I tylko już nie ma tego, który by to dobrze spisał”. Ale to nieprawda, bo jest dzisiaj taka osoba. Nazywa się Paweł Sołtys.
Ostatnią książkę Tadeusza Sławka „u-chodzić” moglibyśmy potraktować jako przedłużenie lub ciąg dalszy dwóch wcześniejszych publikacji – „U-bywać” i „Ujmować”. Moglibyśmy, gdyby nie to, że linearność, dopełnianie czy „podsumowanie” to kategorie jak najdalsze myśli Sławka – tak w poprzednich, jak i w najnowszej książce. >>
Transformacja to nie czas, kiedy wszystko „jest normalnie”, ale kiedy coraz głośniej artykułuje się pragnienia i nadzieje, że „wreszcie będzie normalnie”. O „Duchologii polskiej” Olgi Drendy i „Normach widzialności” Magdy Szcześniak pisze Joanna Bednarek. >>
Kim jest Azem Deliu, dwudziestodwuletni Albańczyk z Kosowa, którego debiutancka antyutopia „Nielegalny pocałunek” („Puthësi i paligjshëm”) przebija się do europejskich odbiorców? Czy jest oryginalnym, świeżym głosem w albańskiej literaturze, czy tylko wytworem rodzimej i zagranicznej krytyki, która za wszelką cenę chciałaby go okrzyknąć „nowym Ismailem Kadare”, najbardziej znanym pisarzem albańskim, kandydatem do Literackiej Nagrody Nobla? >>
Nagroda jest wyrazem wdzięczności i hołdem. Nie chodzi w niej o narzucanie autorytetu. Literackie mistrzostwo polega też na dostrzeganiu różnorodności świata, wielości sposobów mówienia, wyjątkowości pojedynczego doświadczenia.
Powieść Anouk Herman „Nigdy nie będziesz szło samo” kipi samotnością. I bez upiększania przedstawia czytelnikom brutalną rzeczywistość, co sprawia, że staje się fenomenalnym narzędziem służącym do zrozumienia współczesnych nastolatków.
Debiut Olgi Górskiej „Nie wszyscy pójdziemy do raju” to proza wrażliwa na społeczne nierówności i pułapki kapitalizmu. Autorka nie zatrzymuje się jednak na uniwersalnej historii dorastania w potransformacyjnej Polsce, ale pogłębia swoją opowieść o problematykę nieheteronormatywnej tożsamości.