Co w języku piszczy?

Spotkanie z Katarzyną Kłosińską, językoznawczynią, autorką popularnej audycji radiowej „Co w mowie piszczy?” odbyło się 20 stycznia 2016 r. Wydarzenie prowadziła Anna Misztak.

„Polski język, trudna język”. Znam wiele osób, które podpiszą się pod tym stwierdzeniem obiema rękami (a może oboma rękoma?). Ba! Sama się pod nim podpiszę, pomimo że ukończyłam studia polonistyczne, a może właśnie dlatego…

DWÓJA Z DYKTANDA

Kiedy byłam mała, namiętnie czytałam książkę pt. „Pan Słówko ma głos” autorstwa Marii Kowalewskiej (z ilustracjami Jerzego Flisaka), którą sprezentowała mi bodajże jedna z ciotek. Każdy z rozdziałów był poświęcony odrębnemu błędowi stylistycznemu lub ortograficznemu. Moje zamiłowanie do języka polskiego wzięło się najprawdopodobniej z lektury tej właśnie książeczki.

Później – dla rozrywki – zaczęłam czytać najróżniejsze słowniki. Najbardziej lubiłam słownik wyrazów obcych, ale nie gardziłam też wyrazami bliskoznacznymi czy słownikiem języka polskiego. Paradoksalnie – nijak nie przekładało się to na moje poprawne wysławianie się i bezbłędne pisanie. Pierwszą oceną, jaką dostałam z języka polskiego w liceum był dwója z dyktanda… Nawet w pracy maturalnej zrobiłam błąd, pisząc „jażmo”. Jestem więc żywym przykładem, że czytanie wielu książek wcale nie wpływa na ilość popełnianych błędów językowych.

GDZIE ZNALEŹĆ WSZYSTKO?

Zanim poszłam na studia, nie przejmowałam się za bardzo tym, jak mówię i co mówię. Potem nagle musiałam uczęszczać na zajęcia z ortografii, poznawać gramatykę historyczną języka polskiego, gramatykę opisową, a w mojej głowie zaczęła mieszać się wymowa synchroniczna i asynchroniczna. Podświadomie czułam, że powinnam umieć „na słuch” rozróżnić takie głoski jak „ch” i „h”. Wiedziałam też, że moja „hańba” nigdy nie będzie brzmiała tak ładnie jak „hańba” profesor Marii Steffen-Batogowej.

To był dopiero początek problemów z językiem polskim. Nagle wszyscy zaczęli mnie pytać, dlaczego coś pisze się tak, a nie inaczej, jak się odmienia dany wyraz, skąd pochodzi nazwa konkretnej miejscowości i ile wyrazów zapożyczyliśmy z języka rosyjskiego! Na szczęście już na pierwszym roku studiów polonistycznych znajomy wykładowca sprzedał mi największą prawdę o polonistach… Otóż polonista to nie jest człowiek, który wie wszystko, ale wie, gdzie owo wszystko można znaleźć. Nadmienię, że działo się to w czasach sprzed ery internetu. Dziś każdy wie, gdzie wszystko można znaleźć.

CO NA TO KATARZYNA KŁOSIŃSKA?

To między innymi w internecie można znaleźć audycje Katarzyny Kłosińskiej, emitowane na antenie Polskiego Radia nr 3, czyli w popularnej Trójce. Idea programów jest prosta – prof. Kłosińska bierze na warsztat problemy, zagadnienia czy zapytania nadesłane przez słuchaczy. Analizuje, podaje prawidłową wersję, rozwiewa wątpliwości – a wszystko w sposób prosty, zwięzły i przejrzysty.

Jeśli jednak radio i internet to dla kogoś za mało, powinien ów ktoś sięgnąć po książkę „Co w mowie piszczy?” (Publicat 2013), która jest zapisem audycji prowadzonych przez Katarzynę Kłosińską. Z książki można dowiedzieć się m.in., skąd wziął się płatek, czym jest nocny marek, lepiej kasłać czy kaszleć i jak najlepiej adaptować zapożyczenia. Dla mnie lektura tej książki była bardzo ożywcza, a niektóre rozdziały były sporym zaskoczeniem.

Z pewnością przydałoby się wznowienie tej pozycji, przecież od tamtej pory pojawiły się nowe kwestie i zagadnienia do omówienia. Chociażby problemy z żeńskimi nazwami zawodów: czy profesorka i doktorka są śmieszne? Żeńską formą wyrazu „gość” jest „gościnia” czy staropolska „gościa”? Dlaczego z języka polskiego prawie całkowicie zniknęła forma „panna”, a angielski odpowiednik ma się dobrze? Czy powinniśmy domagać się powstania „rodzaju żeńskoosobowego”? Czy wszystko da się zżeńszczyć?

NURTUJE CIĘ JĘZYK? PRZYJDŹ!

Być może podczas piątkowego spotkania z Katarzyną Kłosińską usłyszymy odpowiedzi na kilka z wyżej wymienionych pytań. Nie zabraknie na pewno okazji, aby widzowie mogli zapytać o to, co ich nurtuje najbardziej. Serdecznie zapraszam wszystkich, a zwłaszcza tych poznaniaków, którzy mają refleksyjny stosunek do języka polskiego i lubią wiedzieć, co w mowie piszczy!

ANNA MISZTAK

Spotkanie z Katarzyną Kłosińską. Prowadzenie: Anna Misztak. Centrum Kultury ZAMEK, Scena Nowa, 20.01.17 godz. 18.

DR HAB. KATARZYNA KŁOSIŃSKA – językoznawczyni pracująca w Instytucie Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego, sekretarz Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN. W pracy naukowej zajmuje się m.in. kulturą języka polskiego oraz językiem polityki i językoznawstwem kulturowym. Jest autorką popularnej audycji „Co w mowie piszczy?”, na podstawie której powstała książka pod tym samym tytułem.

ANNA MISZTAK – redaktorka naczelna serwisu LubimyCzytać.pl. Na swoim koncie ma liczne wywiady z pisarzami, m.in. z Wiktorem Suworowem, Vincentem V. Severskim, Julią Fiedorczuk, Erikiem Axlem Sundem, Łukaszem Orbitowskim, Grahamem Mastertonem, Jonathanem Carrollem. W domu ma prawie 2000 książek, ale od lat czyta na Kindlu. Uważa, że czytniki to najważniejsze osiągnięcie ludzkości od czasu wynalezienia druku.

Drukuj